प्रकरण ४ – गुणनप्रकार
गुण्यांत्यमंकंगुणकेनहन्यात्।उत्सारितेनैवमुपान्त्यमादीन्॥
गुण्यस्त्व्धोऽधोगुणखण्डतुल्यः।तैःखण्डकैःसंगुणितोयुतोवा॥१५॥
भक्तोगुणाःशुद्धतियेनतेन।लब्ध्याचगुण्योगुणितम्फलंवा॥
द्विधाभवेद्रूपविभाग्एवं।स्थानेःपृथग्वागुणितःसमेतः॥१६॥
इष्टोनयुक्तेनगुणेननिघ्ने।ऽभीष्टघ्नगुण्यान्वितवर्जितोवा॥
बालेबालकुरंगलोलनयनेलीलावतिप्रोच्यताम् ।
पंचत्र्येकमितादिवाकरगुणाअंकाःकतिस्युर्यदि॥
रूपस्थानविभागखंडगुणनेकल्पासिकल्याणिनि।
छिन्नास्तेनगुणेनतेचगुणिताअंकाःकतिस्युर्वद॥१७॥
पहिली रीत (रूपगुणरीत) |
दुसरी रीत (खंडगुणरीत) | तिसरी रीत (विभागगुणरीत) |
१३५ x १२ ----------- ६० ३६ १२ ---------- १६२० |
गुणक १२ चे विभाग ८+४ १३५ १३५ x ८ x ४ -------------- १०८० ५४० ------------- १०८० + ५४० ----------- १६२० |
गुणक १२ चे अवयव ३ x ४ १३५ x ४ ---- ५४० x ३ --------- १६२० |
चौथी रीत (स्थानगुणनरीत) | पाचवी रीत ( इष्टांक पद्धत) |
गुणक १२ मध्ये एकं स्थानी २ व दहं स्थानी १ आहे म्हणून प्रथम २ ने गुणून २७० येतील. व नंतर १ ने गुणून १३५ येतील. २७० एकं स्थानापासून व १३५ दहंस्थानापासून एकाखाली एक लिहावे व त्यांची बेरीज करावी. २७० + १३५ --------- १६२० |
१२ या गुणकाचे सोयीनुसार १० व २ असे भाग पाडून १३५ ला १० ने गुणावे म्हणजे १३५० येतील १३५ ला आता २ ने गुणावे ते २७० येतील. त्यांची बेरीज करावी १३५० + २७० -------- १६२० |